TEMİNAT SENEDİ NEDİR?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun’da Teminat Senedine ilişkin özel olarak bir hüküm bulunmamakla birlikte uygulamada sıkça karşılaşılmaktadır. Teminat senedi herhangi bir alacağın garanti altına alınması amacıyla düzenlenir. Özellikle tacirler arasındaki ilişkilerde ve kira ilişkilerinde karşılaşılması mümkündür. Zira taraflar teminat senedi ile Sözleşmesel yükümlülüklerin eksik, hatalı yapılması veya hiç yapılmaması gibi durumlarda katlanılan zararı garanti altına almak istemektedir.
Teminat Senedi şartlı olduğundan (yani bir şeyin yapılması veya yapılmamasına ilişkin olduğundan) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu anlamında kambiyo senedi vasfında değildir. Dolayısı ile teminat senedine ilişkin yapılacak olan icra takibi kambiyo senetlerine özgü olan değil genel haciz yolu ile yapılmalıdır.
Teminat Senedi Nasıl Düzenlenir? Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Genelde tacirler senedin üzerine yalnızca “Teminat Senedidir” yazmaktadırlar. Fakat bu ibare senedin teminat senedi olduğuna ispatlamak için yeterli değildir. Senedin üzerine teminatın hangi ilişkiden kaynaklandığı açık bir şekilde yazılması veyahut sözleşme üzerine teminat senedinin vasıf ve unsurları belirtilerek açıkça atıf yapılması zorunludur. Aksi takdirde senet bir kambiyo senedi olacaktır ve borcu olmadığını iddia eden taraf iddiasını yazılı delil ile ispatlamak zorunda kalacaktır. Bu durum ise tacirin ticari hayatında ciddi problemlere neden olabilir.
Teminat Senedi Üzerinde Yer Alması Gereken Zorunlu Unsurlar Nelerdir?
- Senedin vade kısmına-ödeme gününe; ‘’Teminat Senedidir.’’ ibaresi yazılmalıdır.
- Senedin ön yüzüne; (genelde sol yanda boşluk vardır, oraya; yok ise münasip bir yerine)
- “…….tarihli ……. Sözleşmesine istinaden Teminat Senedi olarak hazırlanmıştır.” ibaresi yazılmalıdır.
- Taraflar arasında yazılı Sözleşme yoksa bu kısma teminatın hangi ilişkiden kaynaklandığı açık ve net bir şekilde yazılarak, bu ilişkiye istinaden Teminat Senedi olarak hazırlandığı belirtilmelidir.
- Senedin arka yüzüne;
- “İşbu Teminat Senedi taraflar arasında imza altına alınmış ……. tarihli …… Sözleşmesine istinaden hazırlanmıştır, başka amaçla kullanılamaz. Ciro edilemez. Sözleşme konusu edimlere kavuşulması şartıyla Sözleşmesinin sona ermesi durumunda Teminat Senedinin hükümleri geçersizdir ve iade edilir.” ibareleri yazılmalıdır.
- Taraflar arasında yazılı Sözleşme yoksa bu kısma “işbu Teminat Senedi taraflar arasında bulunan ………. ilişkiye istinaden hazırlanmıştır, başka amaçla kullanılamaz. Ciro edilemez. Taraflar arasında bulunan …… ilişki konusu edimlere kavuşulması şartıyla …… ilişkinin sona ermesi durumunda Teminat Senedinin hükümleri geçersizdir ve iade edilir. ” ibareleri yazılmalıdır.
Kısacası, teminat senedi alacak veyahut verecek olan tacirler senedin üzerine senedin hangi ilişkiye dayanılarak verildiğini ve şartlarını açık bir şekilde yazmalıdır. Sözleşme söz konusu ise sözleşmenin üzerine senedin vasıf ve unsurları yazılmalıdır. Taraflar arasında var olan ilişkiye ilişkin önceden imza altına alınmış bir Sözleşme söz konusu ise ek bir sözleşme yapılarak senede atıf yapılmasını öneririz. Taraflar arasında var olan ilişkiye ilişkin imza altına alınmış bir Sözleşme yoksa ve yapılmakta istenmiyor ise salt Teminat Senedine ilişkin kısa bir sözleşme veya protokol yapılarak Senede atıf yapılmasını öneririz.
Sözleşmede Yer Alması Gereken Unsurlar Nelerdir?
Sözleşmenin uygun olan bir yerine aşağıdaki hükmün eklenmesini ve teminat senedinin arkalı-önlü bir fotokopisinin alınarak Sözleşme eki yapılmasını öneririz.
“….. Sözleşmesel yükümlülüğü olan borçlarını tam ve zamanında ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt eder. …… borçlarına istinaden işbu Sözleşmenin ekinde bir örneği bulunan (arkalı-önlü) teminat senedini teslim etmiştir. Anılan Teminat Senedi işbu sözleşmeye istinaden verilmiş olup, başkaca bir amaç için kullanılamaz, ciro edilemez. Sözleşme konusu işlere kavuşulması şartıyla Sözleşmesinin sona ermesi durumunda Teminat Senedinin hükümleri geçersizdir ve senet aslı iade edilir.”
Sözleşme İmzalanırken Dikkat Edilmesi Gerekilen Diğer Hususlar Nelerdir?
Sözleşmenin her sayfasının altı ve sözleşmenin ekleri taraflarca kaşelenip – imzalanmış olmalıdır. İmzalar yetkili kişilerce atılmış olmalıdır. Tüzel kişilikler adına imza atanların İmza Sirkülerinden yetkili olup olmadıkları mutlaka kontrol edilmelidir.
