ANLAŞMALI BOŞANMA
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunun da düzenlenen boşanma nedenlerinden biri de madde 166/3 maddesinde düzenlenen anlaşmalı boşanma davasıdır.
Tarafların anlaşarak boşanmaları diğer boşanma türlerine göre hem daha kısa sürede hem de daha pratik şekilde çözümlenmekte olup bu durumda taraflarda daha az yıpranmaktadır. Çekişmeli süren boşanma davalarında yargılama süreci çok uzun sürmekte, tarafların iddialarını ispat etmesi gerekmektedir.
ANLAŞMALI BOŞANMA NEDİR?
Anlaşmalı boşanma davası, her iki tarafın boşanmanın tüm sonuçları hakkında özgür iradeleriyle anlaşarak evlilik birliğini sona erdirmek üzere açtığı boşanma davasıdır.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR?
MK 166/3 maddesinde düzenlenen anlaşmalı boşanma davası ve şartları şu şekildedir:
“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması yada bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hakim tarafların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”
Bu durumda anlaşmalı boşanmanın şartları aşağıdaki gibidir.
– Evlilik ilişkisi en az 1 yıl sürmüş olmalıdır.
Resmi olarak evlilik tarihinden itibaren en az bir yıl geçmiş olmalıdır. İmam nikahı, nişanlılık ya da birlikte yaşama gibi hallerde geçen süre 1 yıllık süreye dahil edilemez.
Dava açıldığı tarih itibariyle evlilik üzerinden bir yıl geçmiş olmalıdır. Dava sırasında bir yıllık sürenin dolmuş olması yeterli kabul edilmemektedir. Çünkü tüm davalar açıldığı tarihteki koşullara bakılarak incelenecektir.
Boşanmış eşlerin birbirleriyle yeniden evlenmesi halinde de anlaşmalı boşanma yapabilmeleri için yeni evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gerekir.
Eşlerin bu bir yıllık süreyi birlikte geçirmesi gerekli olmayıp bu dönemi ayrı geçirseler de süre şartı gerçekleşmiş olacaktır.
-Eşlerin birlikte başvurması veya eşlerden birinin açtığı davayı diğer eşin kabul etmesi gerekir.
Taraflar anlaşmalı boşanma davasını birlikte açabilecekleri gibi birinin açtığı davayı diğeri de kabul ederek anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir.
Evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle açılan dava da herhangi bir safhada taraflar anlaşarak boşanabilirler.
Özel boşanma sebeplerinden biriyle (Örneğin. terk, zina vs.)açılan boşanma davalarında ise ancak dava ıslah edilerek anlaşmalı boşanma davasına dönüştürülebilir.
Tarafların hakim huzurunda boşanma iradelerini açıklamaları gerekmektedir.
Bu koşul, eşlerin boşanma ve şartları konusundaki iradelerini hakimin huzurunda serbestçe açıklayabildiklerine kanaat getirmek için oluşturulmuştur. Eğer hakim tarafların iradelerinin fesada uğradığını tespit ederse boşanma talebini reddedecektir. Bu nedenle tarafların boşanma iradelerini hakim huzurunda “bizzat” açıklamaları gerekmektedir. Taraf mahkemeye gelmeden ve dinlenmeden avukatının boşanma iradesini açıklaması ile boşanma kararı verilemez.
Taraflar aynı anda hakim tarafından bizzat dinlenmelidir. Yani mahkeme tarafları aynı oturumda dinlemelidir.
Hakim Tarafların İradelerini Serbestçe Açıkladığına Kanaat Getirmelidir.
Hakim tarafların boşanma iradelerini baskı ve tehdit olmadan serbestçe açıkladığına kanaat getirmesi gerekir. Bu konuda şüphe duyarsa anlaşmalı boşanma davasını kabul etmeyecektir.
Hakim, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu ile ilgili düzenlemeyi uygun bulmalıdır.
Taraflarca düzenlenen boşanma protokolünde taraflar tüm konularda anlaşma sağlamış olmalıdır.
Tarafların, hakime sunmuş oldukları anlaşma şartlarındaki maddi-manevi tazminat, nafaka (İştirak ve yoksulluk nafakası), çocukların velayeti, çocuklar ile kişisel ilişki gibi hususların hakim tarafından uygun bulunması gerekir. Hakim gerek görürse bu şartlarda değişikliğe gidebilir. Ancak hakimin yapmış olduğu bu değişiklikler taraflarca kabul edilmesi durumunda anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir. Aksi durumda dava çekişmeli boşanma davasına döner.
Bu şartların tamamlanması halinde genel olarak tek celsede boşanma kararı verilecektir. Anlaşmalı boşanma davalarında dava dilekçesinin ve boşanma protokolünün içeriği çok önemli olduğundan bu davaların deneyimli ve birikim sahibi avukatlar tarafından açılıp yürütülmesi önemlidir.
