ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞUYU) DAVASI

Ortaklığın giderilmesi davası, hisseli yani paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallar için açılabilen bir dava türü olup halk arasında bu davaya izale-i şuyu davası da denilmektedir.

Ortaklığın giderilmesi davaları ancak hisseli mülkiyetlerde yani paylı veya elbirliği mülkiyetine tabi taşınmazlar için söz konusudur. Kısacası tam hisseli yani ferdi mülkiyete konu olan taşınmazlar için ortaklığın giderilmesi davası açılamaz.

Bu davalar paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda ortaklar arasında mevcut olan birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. 

-Ortaklığın giderilmesi iki şekilde gerçekleştirilebilir:

-Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi,

-Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi. 

AYNEN TAKSİM SURETİYLE ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ NEDİR?

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi, her taşınır ya da taşınmaz mal için geçerli olamayabilir. Söz konusu taşınır ya da taşınmaz malın bölünebilir niteliğini haiz olması gerekir. Mahkeme tarafından ilk olarak dava konusu taşınır ya da taşınmaz malın taksiminin mümkün olup olmadığı incelenecektir. Mahkemece yapılacak keşif sonrası aynen taksim mümkün ise fen bilirkişisine taksim projesi düzenlettirilmesi gerekir.

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesinde taşınır ya da taşınmaz mal, paydaşların sayısınca taksim edilir. Dava konusu malın paylarının eşitlenemediği durumlarda eksi parça yönünden değeri tutarında para eklenmesi de söz konusu olabilecektir.

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesine örnek olarak üç paydaşı bulunan bir arazinin, birbirine denk üç parçaya bölünerek paydaşlara bırakılmasını örnek verebiliriz.

SATIŞ SURETİYLE ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ NEDİR?

Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi, taşınır ya da taşınmaz malın icra kanalı ile satılarak satış tutarının ortaklar arasında payları oranında bölünmesidir. Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesinin mümkün olmadığı durumlarda satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilir.

Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi, İcra ve İflas Kanununda yer alan hükümler uyarınca açık artırma ile gerçekleştirilir. Satışın ortaklar arasında da gerçekleştirilmesi mümkündür fakat belirtmek gerekir ki bu durumda bütün ortakların rızası aranır. 

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI KİME KARŞI AÇILIR?

Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesinin 1. fıkrasına göre; “Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.”

Yukarıdaki madde uyarınca ortaklığın giderilmesi davasında dava açma hakkı hissedarlara aittir. Yani ortakların her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Davanın davalıları ise diğer ortaklardır.

 ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI HANGİ MAHKEMEDE AÇILIR?

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şüyu) davasında yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Birden fazla taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açılacak ise, taşınmazlardan birinin bulunduğu yer  mahkemesinde de dava açılabilir. Ancak yeni düzenleme ile bu davalarda, dava açmadan önce arabulucuya gitmek zorunlu hale getirilmiştir.

 ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA MAHKEME HARÇ VE GİDERLERİ

Ortaklığın giderilmesi davasında nisbi harçlar şu şekildedir: Gayrimenkulün satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilmesi halinde, taşınmaz malın satış bedelinden bir ortağın payına düşecek paranın binde 11,38 kadar nisbi karar ve ilam harcı alınmaktadır. Taşınmaz malın aynen taksim suretiyle paylaştırmaya karar verilmesi halinde gayrimenkul değerinin binde 4,55’i oranında nisbi karar ve ilam harcına hükmedilecektir. Davayı açan paydaş dava harcını ve mahkeme giderlerini davanın başında ödemek zorunda kalsa da davanın sonunda mahkeme giderleri ve avukatlık ücretleri payları oranında taraflara yükletilir. 

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA MUHDESATIN AİDİYETİ KONUSUNDA ÇEKİŞME OLMASI HALİNDE NE YAPILIR?

Ortaklığın giderilmesi davasının konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç, tesis gibi bütünleyici parçalar bulunuyor ise ve bu muhdesatların kime ait olduğu konusunda ortaklar arasında anlaşmazlık var ise, bu uyuşmazlığın ayrı bir dava açılmak suretiyle giderilmesi gerekir. Uygulamada bu davalara “muhdesatın aidiyetinin tespiti davası” denilmektedir. Bu davanın açılması halinde, bu dava, izale-i şuyu davasında bekletici mesele yapılır.

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARINDA ZAMANAŞIMI

Ortaklığın giderilmesi davası her zaman açılabilir. Bu davalarda zamanaşımı süresi yoktur. Ancak dava açılıp ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiş ise bu kararın kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde satış kararının infazı istenmelidir. Yani satışa ilişkin karar kesinleşme tarihinden itibaren 10 yıl dolduktan sonra zamanaşımına uğrar.

Ortaklığın giderilmesi davaları için daha ayrıntılı bilgi almak için ofisimizin  Taşınmaz Hukukunda uzman avukatlarıyla iletişime geçebilirsiniz.