VASİYETNAME NEDİR? NASIL DÜZENLENİR?
Vasiyetname, miras bırakanın son istek ve arzuları ile mirasının paylaşım esaslarını belirleyen yazılı belge veya sözlü beyandır. Vasiyetname resmi memur (noter, hakim vs.) önünde yapılabileceği gibi miras bırakanın kendi el yazısı ile veya koşulları varsa sözlü beyan yolu ile de geçerli bir şekilde yapılabilir. Ölüme bağlı tasarruflardan en önemlisi vasiyetnamedir.
VASİYETNAME DÜZENLEYEBİLMENİN ŞARTLARI NELERDİR?
Vasiyetname yapabilmek için öncelikle on beş yaşını doldurmuş olmak ve ayrıt etme gücüne sahip olmak gerekir (MK.m.502). Vasiyetname yapılırken miras bırakanın uyması gereken şekil kuralları ile bazı sınırlamalar bulunmaktadır.
VASİYETNAME KAÇ ŞEKİLDE DÜZENLENEBİLİR?
Resmi vasiyetname (MK m.532-537),El yazılı vasiyetname (MK m.538),Sözlü vasiyetname (MK m.539-341) olmak üzere üç şekilde düzenlenebilir.
RESMİ VASİYETNAME NEDİR?
Uygulamada en çok karşılaşılan vasiyetname şekli resmi vasiyetname olup aslında en doğru yöntem de vasiyetnamenin yazılı şekilde düzenlenmesidir. Resmi vasiyetname TMK 532 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Resmi vasiyetname, resmi memur tarafından iki tanığın katılmasıyla düzenlenir. Vasiyetnameyi düzenleyecek resmi memur; Sulh hakimi, noter veya kanunda kendisine yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir. Mirasbırakan, arzularını resmi memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve okuması için mirasbırakana verir. Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup imzalanır. Memur vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar. Daha sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder. Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar. Vasiyetname içeriğinin tanıklara bildirilmesi zorunlu değildir. Vasiyet eden okuma yazma bilmiyorsa vasiyet eden beyanlarını resmi memura bildirir ve resmi memur bu beyanlara uygun olarak vasiyetname metnini hazırlar. Bu metni iki tanık huzurunda vasiyet edene okur. Okuma işlemini bizzat resmi memur yapmak zorundadır. Metin okunduktan sonra vasiyet eden bunun isteklerine uygun olduğunu beyan eder ve bunun üzerine tanıklar da metnin kendi huzurlarında vasiyetçiye okunduğunu ve bunun vasiyetçi tarafından uygun bulunduğunu, vasiyetçinin vasiyet yapmaya ehil olduğunu yazarak şerh ederler ve metni imzalarlar. Ardından resmi memur da tarih yazarak metni imzalar (MK m.535).
Vasiyetname Düzenlenirken Kimler Tanık Olamaz?
TMK 536. Maddesi gereğinceFiil ehliyeti bulunmayanlar,Kamu hizmetinden yasaklılar,Okur-yazar olmayanlar,Miras bırakanın eşi, alt ve üst soy kan hısımları, kardeşleri, bunların eşleri vasiyetnamenin düzenlenmesine tanık veya memur olarak katılamazlar.
. Ayrıca resmi vasiyetname ile; vasiyetname düzenlenmesine katılan resmi memur veya tanıklar, bunların alt soy-üst soy hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşlerine bir kazandırmada bulunulamaz (MK. m.536/ll).
El Yazısı İle Vasiyetname Nedir? Nasıl Yapılır?
El yazılı vasiyetname MK m.538 de düzenlenmiştir. Medeni Kanuna göre el yazısı ile yapılan vasiyetnamede; tarih ve imza dahil metnin tümünün vasiyetçinin el yazısı ile yazılması zorunludur. Bu vasiyetname türü ancak okuma-yazma bilen kişilerce yapılabilir..
El yazılı vasiyetname düzenlendikten sonra, muhafazası içim açık veya kapalı olarak notere, Sulh hakimine bırakılabilir.
Sözlü Vasiyetname Nedir? Nasıl Yapılır?
Sözlü vasiyetname, ancak olağanüstü durumlarda düzenlenebilir (MK m. 539-541).
Vasiyetnamenin Açılması Nasıl Yapılır?
Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın, tesliminden başlayarak bir ay içinde miras bırakanın yerleşim yeri Sulh hakimi tarafından açılır. Vasiyetname açılırken bilinen mirascılar ve diğer ilgililer açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır ve okunur. (TMK.md.596) Vasiyetnamede vasiyeti yerine getirme görevlisi atanmış ise, Sulh Hakimi tarafından bu görev kendisine bildirilir. (TMK.m.550/3) Vasiyetnamenin açılışını müteakip mirasta hak sahibi her birine, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği tebliğ olunur. (TMK.md.597) Lehlerine karşılıksız kazandırma yapılan kimselerin ve mirasçıların adresleri belli değilse kendilerine vasiyet ilanen tebliğ edilir. (TMK.md.597/2) Sulh Hakimi vasiyetnamenin kendisine teslimini müteakip gerekli koruma önlemlerini alır, olanak varsa ilgilileri dinleyerek yasal mirasçılara terekenin geçici olarak teslimine yahut resmen yönetilmesine karar verir. (TMK.md.595/3) Kendilerine belirli bir şey vasiyet edilen kimse (vasiyet alacaklısı) bu vasiyeti yerine getirme görevlisi varsa ona, yoksa yasal ve atanmış mirasçılara karşı vasiyet edilen şeyin teslimini veya hakkın devrini dava etme hakkına sahiptirler
Sulh hukuk mahkemesi hakiminin görevi vasiyetnameyi açmak, okumak ve ilgililere tebliğ etmektir. Bunun dışında Sulh Hakimi, eda hükmü içeren karar veremez. Vasiyetname Sulh hakimince açılıp okunmadıkça doğrudan tapuya götürülerek işlem yapılamaz.
Vasiyetnamenin Açılmasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
Vasiyetnamenin açılması davasında görevli mahkeme, vasiyet edenin son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesidir.
Vasiyetnamenin Tenfizi Nedir?
Vasiyetnamenin tenfizi ise vasiyetnamenin açılıp itiraza uğramadığı veya yapılan itirazların sonuçsuz kaldığının tespit edilmesidir. Vasiyet ile bırakılan mal varlığının vasiyet alacaklıları adına hüküm ve tescili vasiyetnamenin okunması ile kendiliğinden olmaz. Bunun için tüm mirasçıların anlaşması gerekir, mirasçılar vasiyetnameyi yerine getirmekten kaçınırsa lehine vasiyetname yapılan kişi vasiyetnamenin tenfizi için dava açmalıdır. Vasiyetnamenin tenfizi için vasiyetnamenin iptali için öngörülen 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçmesi gerekir. Vasiyetnamenin tenfizi davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk mahkemesidir.
