ADLİ TATİL NEDİR?
Adli tatil; Hukuk Muhakemeleri Kanunu 102. madde düzenlendiği üzere 20 Temmuz”da başlayıp 31 Ağustos”ta sona eren zaman dilimine denir. Bu süre içerisinde mahkemeler kanunda getirilen düzenlemeler hariç, yapmakla yükümlü ve yetkili oldukları yargılama faaliyetini kural olarak yerine getirmemektedirler.
Adli tatilde görülen dava ve işler, adli yargı ve idari yargıya göre kendi kanunlarında ayrı ayrı düzenlenmiştir.
Adli yargıda konusuna göre; Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlemeler yapılmıştır. İdari yargıda ise İdari Yargılama Usulü Kanunu, Danıştay Kanunu ve Sayıştay Kanunu’nda adli tatil hususu düzenlenmiştir.
ADLİ TATİL NE ZAMAN BAŞLAR?
Adli tatil her yıl yirmi temmuzda başlayıp otuz bir ağustosta sona erer. Ancak adli tatilde işlemler tamamıyla durmayıp mevzuatta sayılan dava ve işlere bakılmaya devam edilir.
ADLİ TATİLDE GÖRÜLECEK DAVA VE İŞLER NELERDİR?
Adli tatilde görülecek işler Hukuk Muhakemeleri Kanunu 103. Maddesinde düzenlemiştir. Bu maddeye göre adli tatilde, aşağıdaki dava ve işler görülür:
-İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
-Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
-Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
-Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
-Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
-İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
-Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
-Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
-Çekişmesiz yargı işleri.
-Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.
Dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri yapılır.
Ancak tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir. Yukarıda maddeler halinde sayılan işler ve davalar bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.
Adli tatile tabi iş ve davalar, adli tatile denk gelmesi durumunda süre, tatilin bitiminden itibaren bir hafta uzamış sayılır. Sürenin uzaması için herhangi bir talep veya karara gerek yoktur, kendiliğinden uzamaktadır
CEZA MAHKEMELERİNDE ADLİ TATİL
Ceza yargılamasında adli tatil hususu Ceza Muhakemeleri Kanunu 331. Maddesinde düzenlenmektedir. Bu maddeye göre;
Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.
Adlî tatile denk gelen günlerde süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.
İDARİ YARGIDA ADLİ TATİL
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 8/3 maddesine göre, bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır.
Adli tatil nedeniyle uzayacak süreler, İdari Yargılama Usulü Kanunu’yla belirlenen işleri kapsamakta olup, adli tatilde çalışmayacak olan mahkemeler açısından geçerlidir.
Diğer bir ifade ile adli tatil bütün idari mahkemeler için söz konusu değildir. Bu hususu detaylıca açıklamak gerekir ise; İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 61. Maddesi; “…Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar. Bu mahkemeler, 62 nci maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devam ederler. Çalışmaya ara verme süresi içinde; bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, birden fazla idari yargı mercii olan yerlerde idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hâkimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur. Bölge idare mahkemeleri için ise bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, tüm daire başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeterli sayıda nöbetçi daire kurulur.
Yukarıda belirtilen nöbetçi mahkemenin yaptığı işlemler ise; yürütmenin durdurulması, delillerin tespitine ait işlemlerin yürütülmesi gibi ivedilik arz eden işlemler olmaktadır. Bununla birlikte, adli tatil dönemi içerisinde dava açılmasına ve adli tatilden etkilenmeyen diğer başvuruların yapılmasına hukuken bir engel yoktur.
Adli tatilde sürelerin işleyip işlemediği hususunun her dava için önemle takip edilmesi gerekir. Aksi halde doğacak hak kayıplarının telafisi mümkün olmayacaktır. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
