BOŞANMA DAVASINDA TEDBİR NAFAKASI
Boşanma davası açıldığında hakimin bazı tedbirleri re’sen yani kendiliğinden alması gerekir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Geçici Önlemler” başlıklı 169. maddesi Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır.” hükmünü getirmiştir. Anılan bu maddede yer alan geçici önlemlerden birisi de, boşanma davası devam ettiği sürece eşin ve çocukların bakım ve geçimine diğer eşin katkısını sağlayan tedbir nafakasıdır.
Boşanma davası devam ederken hakim talep olmasa da kendiliğinden tedbir nafakasına hükmetmelidir. Ancak taraflar geçici tedbir nafakası istemediklerini açık bir şekilde belirtmişlerse bu durumda tedbir nafakasına hükmedilemez.
Yukarıda açıklanan kurala ilişkin örnek Yargıtay kararları aşağıda ki gibidir.
“……Davacı dava dilekçesinde nafaka istemediğini bildirmiş 26.03.2001 tarihli dilekçesi ile de bu hakkını saklı tuttuğunu bildirmiştir. Bu yön gözetilmeden eş ve çocuklara tedbir nafakası taktiri doğru görülmemiştir.”Y2HD,06.05.2002,5045E,6004K
Tedbir Nafakası Ne Zaman Başlar?
Tedbir nafakasına, boşanma veya ayrılık davasının açıldığı tarihten itibaren hükmedilir. Yani hakimin talep tarihinden itibaren değil, davanın açıldığı tarihten itibaren tedbir nafakasına hükmetmesi gerekir. Ancak dava açılırken açıkça tedbir nafakası istenmediği belirtilmiş ancak daha sonra geçici tedbir nafakası ihtiyacı doğduğu belirtilerek geçici tedbir nafakası istenmişse bu durumda tedbir nafakasına istek tarihinden itibaren hükmedilir.
Tedbir Nafakası Ne Zaman Sona Erer?
Kural olarak tedbir nafakası boşanma ya da ret hükmünün kesinleştiği tarihe kadar devam eder. Ancak bu kuralın istisnaları aşağıda sıralanmıştır.
-Eşlerden birinin ölümü veya gaipliğine karar verilmesi ile nafaka yükümlülüğü kalkar.
-Eğer nafaka sınırlı süre için verilmişse bu sürenin sona ermesi halinde kendiliğinden kalkar.
-Tedbir nafakası alan eşin, başkasıyla düzenli ve sürekli bir yaşantısının kanıtlanması halinde mahkemece tedbir nafakası bu tarihten itibaren kaldırılır.
-Boşanma davasından feragat edilmişse, tedbir nafakası feragat tarihi itibariyle kendiliğinden sona erer.
-Boşanma davası devam ederken, taraflar arasında yabancı mahkemeden verilmiş boşanma kararının tanınması veya tenfizi kararı kesinleşirse, tedbir nafakası da bu tarihte sona erer.
Tedbir Nafakasının Miktarı Nedir? Nasıl Belirlenir?
-Tedbir nafakasının miktarı nedir? sorusuna net bir cevap vermek mümkün değildir. Zira Hakim, tedbir nafakasının miktarını tarafların sosyal ve ekonomik durumuna göre belirleyecektir. Bunun içinde ilgili yerlere yazı yazarak (Kolluk kuvvetleri, Belediye Başkanlığı, Banka Müdürlükleri vs.) gelen sonuçlara göre uygun miktar bir nafakaya hükmedecektir.
Tedbir Nafakası Hangi Durumda Verilmez?
Sıkça sorulan sorulardan birileri de işsizim nafaka öder miyim? Veya gelirim az nafaka öder miyim? sorularıdır. İşsiz olunması veya gelirin az olması bir kimseyi nafaka yükümlülüğünden kurtarmaz. Örneğin kadın çalışmıyorsa ve hiçbir geliri yoksa, koca geliri az olsa dahi bir miktar nafaka ödemekle yükümlü olacaktır.
Diğer yandan sürekli, düzenli ve yeterli geliri olmayan eş nafaka ödemekle zorunlu tutulamaz. Örneğin zorunlu askerlik görevini yapan, geliri ve mal varlığı olmayan eş tedbir nafakası ödemekle sorumlu tutulamaz. Ancak eşin terhis olmasıyla nafaka yükümlülüğü başlar.
Yine; eşlerin geliri eşit veya birbirine yakın ise taraflar birbirine nafaka vermek zorunda değillerdir.
Erkek Eşe Tedbir Nafakası Verilir Mi?
Kural olarak TMK m. 169 da ki tedbirleri hakim her iki eş içinde almak zorundadır. Ancak kadından farklı olarak, erkek eşin mesleği olduğu halde iş bulamasa bile çalışmasını engelleyen fiziksel bir rahatsızlığı yoksa; kadın, erkeğe nafaka vermekle zorunlu tutulamaz.
Yargıtay 2.HD 07.06.2004 6597E-7305 K sayılı ilamında özetle, konfeksiyon dükkanında çalışan kadının, kaynakçı olduğu halde iş bulamadığını söyleyen erkeğe, erkeğin bir fiziksel rahatsızlığı yoksa, nafaka ödemekle yükümlü tutulamayacağını belirtmiştir.(bkz Ömer Uğur Gençcan, Nafaka Hukuku,syf.316)
Asgari Ücret ile Çalışan Eş Tedbir Nafakası Öder Mi?
Asgari ücretle çalışan eş de, diğer eşin hiçbir geliri yoksa tedbir nafakası ödemekle yükümlüdür. Ayrıca kadın asgari ücretle çalışıyor, erkek ise geliri yüksek bir işte çalışıyorsa yine kadına tedbir nafakası ödemekle yükümlü tutulabilecektir.
Tedbir Nafakasının Tahsili Nasıl Yapılır?
Mahkemenin ara kararı ile hükmedilen tedbir nafakası, ilamsız icra yoluyla takip yapılmak suretiyle tahsil edilebilir.
Tedbir Nafakasının Miktarı Değişir Mi?
Yargılama sırasında tarafların ekonomik ve sosyal durumunda değişiklik olursa, mahkeme nafaka miktarını duruma göre azaltıp, arttırabileceği gibi tamamen de kaldırabilir. Bilindiği üzere boşanma davalarında yargılama bazen uzun sürebilmektedir. Tarafların, özellikle çocukların ihtiyaçlarında zaman geçtikçe artış olabilir. Bu durumda mahkemeden nafakanın arttırılması talep edilebilecektir. Ya da nafaka yükümlüsü eşin maddi durumunda önemli derecede azalma olması halinde nafaka miktarında indirim de yapılabilecektir.
Tedbir Nafakası Yabancı Para Üzerinden / Döviz Cinsinden Ödenebilir mi?
Tarafların anlaşması bulunmadığı takdirde nafaka Türk parası ile ödenir. Ancak taraflar arasında anlaşırsa yabancı para üzerinden / döviz cinsinden de tedbir nafakasına hükmedilebilir.
Boşanma Davası Sırasında Çocuklar İçin Tedbir Nafakası Verilir Mi?
Boşanma veya ayrılık davası açıldığında hakim eşlerle ilgili geçici önlemleri aldığı gibi, tarafların ergin olmayan çocukları için de geçici önlemleri kendiliğinden almalıdır. Çocuklar için alınacak geçici önlemler aşağıda ki gibidir.
-Çocuğun boşanma davası devam ederken kimin yanında kalacağı
-Çocuğun yanında kalmadığı ebeveyni ile kişisel ilişki kurulması
-Çocuğa geçici tedbir nafakası verilmesi
-Çocuğun varsa mallarının yönetimi
Belirtilen bu tedbirlerden en önemlilerinden biri de dava devam ederken çocuğa tedbir nafakası bağlanmasıdır.
Çocuğa Verilen Tedbir Nafakası Ne Zaman Başlar?
Boşanma ve ayrılık davalarında, çocuklara verilen tedbir nafakasına da eşlerde olduğu gibi kural olarak dava tarihinden itibaren hükmedilir. Ancak bu kuralın istisnaları aşağıda belirtilmiştir.
-Çocuk fiilen yanında olan eş, başlangıçta çocuk için tedbir nafakası istemediğini belirtmiş, ancak daha sonra değişen koşullar nedeniyle çocuk için tedbir nafakası istemişse mahkemece bu durumda istek tarihinden itibaren nafakaya hükmedilir.
-Çocuğa verilecek tedbir nafakası fiilen kalınan dönem için verilmelidir. Örneğin davanın başında çocuk babanın yanındayken, sonradan annenin yanında kalmaya başladıysa nafakaya fiilen anne yanında kalmaya başladığı tarihten itibaren hükmedilecektir.
-Çocuk dava sırasında doğmuşsa yani boşanma davası açıldığında anne hamile ise, çocuğun doğum tarihinden itibaren tedbir nafakasına hükmedilecektir.
Çocuğa Verilen Tedbir Nafakası Ne Zaman Sona Erer?
Kural olarak çocuğa verilen geçici tedbir nafakası boşanma ya da ret hükmünün kesinleştiği tarihe kadar devam eder. Ancak bu kuralın istisnaları aşağıda sıralanmıştır.
-Çocuğun ölümü veya gaipliğine karar verilmesi ile nafaka yükümlülüğü kalkar.
-Eğer nafaka sınırlı süre için verilmişse bu sürenin sona ermesi halinde kendiliğinden kalkar.
-Boşanma davasından feragat edilmişse, çocuğa verilen tedbir nafakası feragat tarihi itibariyle kendiliğinden ortadan kalkar.
-Boşanma davası devam ederken, taraflar arasında yabancı mahkemeden verilmiş boşanma kararının tanınması veya tenfizi kararı kesinleşirse, çocuğa verilen tedbir nafakası da bu tarihte sona erer.
-Çocuk fiilen kalmış olduğu anne veya babadan, diğerine giderse yani diğerinin yanında kalmaya başlarsa aleyhine nafaka hükmedilen taraf nafaka yükümlülüğünden kurtulur.
-Çocuğun kuruma yerleştirilmesine karar verilmişse, yerleştirme tarihinden itibaren çocuk için verilen tedbir nafakası kalkacaktır.
-Boşanma davası devam ederken, çocuk ergin olursa yani 18 yaşını doldurursa, çocuğun ergin olduğu tarihten itibaren tedbir nafakası kendiliğinden kalkar.
Çocuğa Verilecek Tedbir Nafakasının Miktarı Nedir? Nasıl Belirlenir?
-Hakim, tedbir nafakasının miktarını tarafların sosyal ve ekonomik durumuna göre belirleyecektir. Bunun içinde ilgili yerlere yazı yazarak (Kolluk kuvvetleri, Belediye Başkanlığı, Banka Müdürlükleri vs.) gelen sonuçlara göre uygun miktar bir nafakaya hükmedecektir. Bu başlık altında sıkça sorulan sorulardan biri de ne kadar nafaka öderim? sorusudur. Bu soruya net bir cevap vermek mümkün değildir, çünkü nafaka miktarı her davada tarafların ekonomik ve sosyal durumuna göre belirlenecektir
-Ayrıca hakim çocuk için vereceği tedbir nafakasına hükmederken çocuğun yaşı, ihtiyaçları, okul durumu, varsa çocuğun gelirleri gibi durumları araştırarak nafakanın miktarını belirleyecektir. Örneğin çocuk özel okula gidiyorsa, bunu gözeterek uygun bir miktar nafaka belirleyecektir.
-Birden fazla çocuk olması halinde hakim çocukların yaşları, eğitim durumlarına göre her çocuk için farklı miktarlarda nafaka belirleyebilir.
Tedbir Nafakasının Tahsili Nasıl Yapılır?
