EVLİLİK (MAL REJİMİ ) SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Bu sözleşmenin asıl adı mal rejimi sözleşmesi olmakla birlikte halk arasında bu
sözleşmeye evlilik sözleşmesi denmektedir.
Mal rejimi, eşlerin evlenmeden önce sahip oldukları ve evlilik birliği devam ettiği
sürece edindikleri mallar üzerindeki hakları, birbirlerine ve üçüncü kişilere karşı
sorumlulukları ile evlilik birliği sona erdiğinde bu malların paylaştırılması için
uygulanan kuralları ifade eder.
Mal rejimleri yasal ve seçimlik mal rejimleri olarak ikiye ayrılır.
YASAL MAL REJİMİ NEDİR?
TMK 202/1 maddesi gereğince, eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin
uygulanması asıldır. Yani eşler başka bir mal rejimini seçmedikleri takdirde kanun
gereği haklarında edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır.
Tarafların sözleşme ile kendilerinin belirleyebilecekleri mal rejimi ise seçimlik mal
rejimidir.
Kanunda seçimlik mal rejimleri sınırlı olarak sayılmış olup, bunlar;
-Mal Ayrılığı Rejimi (TMK mad.242 vd)
-Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi (TMKmad.244vd.)
-Mal Ortaklığı Rejimi (TMK mad.256 vd.)
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Evlilik sözleşmesi bir diğer ismiyle mal rejimi sözleşmesi, taraflar evlendikten sonra
malların nasıl yönetileceği ve boşanma ile birlikte mal tasfiyesine geçildiğinde
malların nasıl tasfiye edileceğini düzenleyen son derece önemli bir hukuki belge ve
delildir.
TMK’ nın 203. Maddesi gereğince taraflar, evlenmeden önce veya evlilik birliği içinde
mal rejimi sözleşmesi ile istedikleri mal rejimini seçebilirler. Mal rejimi sözleşmesi
evlenmeden önce yapılmışsa evlenme tarihinden, evlenmeden sonra yapılmışsa
sözleşme tarihinden itibaren geçerli olacaktır.
MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
A.EHLİYET ŞARTI
Mal rejimi sözleşmesi yapılabilmesi için TMK’nın 204/1 maddesi gereğince tarafların
ayırt etme gücüne sahip olması gerekir. Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar mal
rejimi sözleşmesi yapamazlar.
Ayırt etme gücüne sahip küçük ve kısıtlılar mal rejimi sözleşmesini ancak yasal
temsilcilerinin rızası ile yapabilir. Ancak ayırt etme gücüne sahip küçükler evlenmekle
ergin olacakları için evlendikten sonra yaptıkları mal rejimi sözleşmesinde yasal
temsilcinin rızasına gerek yoktur.
Ayrıca ayırt etme gücüne sahip kısıtlılar yönünden ise vasinin rızası gerekli olduğu
gibi TMK 462/9 maddesi gereğince vesayet makamı olan Sulh hukuk
mahkemesinden de izin alınması gerekir.
B. ŞEKİL ŞARTI
Mal rejimi sözleşmelerinin geçerli olabilmesi için Noterde onaylama veya düzenleme
şeklinde yapılması zorunludur. Mal rejimi sözleşmesi, bizzat taraflar ve gerektiğinde
yasal temsilcileri tarafından imzalanmalıdır. İradi veya yasal temsilci, eşlerin
yokluğunda onlar adına sözleşme yapamaz. Bu resmi şekil şartının istisnası eş
adaylarına yöneliktir. Evlenecek eşler, evlenme başvurusu sırasında seçtikleri mal
rejimini nikahı kıyacak olan resmi makama yazılı olarak bildirebilirler. Ancak
evlendikten sonra seçilen mal rejiminin evlendirme memurluğuna bildirilmesi mümkün
değildir.
MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİ NE ZAMANDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLUR?
Kural olarak mal rejimi sözleşmeleri yapıldıktan sonraki dönem için etkisini gösterir,
geçmiş dönemde edinilen malları etkilemez. Bu kuralın iki istisnası 4722 sayılı Türk
Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 10.
Maddesinde düzenlenmiştir.
Bu maddeye göre ,4721 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce evlenen eşlerin,
yürürlük tarihi olan 01.01.2002 tarihinden itibaren bir yıl içinde aralarında yapacakları
mal rejimi sözleşmesiyle yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminin
geçmişe etkili olarak evlenme tarihinden itibaren geçerli olabileceğini
kararlaştırabilirler. Yine bu yasanın yürürlüğe girmesinden önce eşler arasında
açılmış boşanma ve iptal davaları retle sonuçlanmışsa eşler, ret kararının
kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde yapacakları mal rejimi sözleşmesi ile yasal
mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimini evlilik tarihinden itibaren geçerli
kılabilecektirler. Bu durumda 01.01.2002 tarihinden önce yapılan evliliklerde eşler
yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl içinde bir sözleşme yapmadılarsa
01.01.2022 tarihine kadar evlilik içinde alınan mallar için mal ayrılığı, bu tarihten
sonra alınan mallar için ise edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır
Evlilik sözleşmesi yapmak zorunlu mudur?
Eşlerin evlilik sözleşmesi yapması zorunlu değildir. Eşlerin evlilik sözleşmesi
yapmadıkları durumda kural olarak yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma
rejimi uygulanacaktır. Bu durumda da evlilik birliği içerisinde alınan mallar ortak kabul
edilir.
Tüm bu açıklamalar ışığında önemle belirtmek gerekir ki eşler tarafından imzalanan
evlilik sözleşmesi, mal tasfiyesine yönelik davalarda kullanılması sebebiyle özenle ve
tarafları mağduriyete uğratmayacak şekilde hazırlanmalıdır. Bu nedenle evlilik
sözleşmesinin hazırlanması sırasında konusunda uzman bir avukattan hukuki yardım
almak önem arz etmektedir. Bu sözleşmelerle ilgili bilgi almak için tarafımızla iletişime
geçebilirsiniz.
