Kıdem tazminatı bir işçinin çalışmış olduğu iş yerinde 1 yıldan fazla hizmet süresinin bulunması halinde çalışması sonucunda yıpranması ve işverene katkı sağlamasından kaynaklı olarak çalıştığı her bir hizmet yılı için 1 brüt ücreti civarında almaya hak kazandığı tazminat türüdür. Kıdem tazminatı işten ayrılan veya çıkarılan işçiye her şart ve koşulda ödenmemektedir. Bu tazminata hak kazanmanın belli koşulları bulunmaktadır ve bu koşullar 1475 Sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan 14. maddesinde düzenlenmiştir.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatının hesaplanmasında esas alınan ücret giydirilmiş brüt ücret olup bu ücrete işçiye yapılan düzenli prim, ikramiye, yol ve yemek parası gibi ödemeler de dahil edilmektedir. Fazla mesai gibi düzenli ödeme niteliğinde olmayıp çalışma halinde ödenecek olan hak edişler ise kıdem tazminatına esas giydirilmiş brüt ücret hesaplanmasında dikkate alınmaz.
KIDEM TAZMİNATI TAVAN ÜCRETİ NEDİR?
Kıdem tazminatı hesaplanırken her ne kadar işçinin almış olduğu en son giydirilmiş brüt ücret dikkate alınacaksa da kıdem tazminatı için belirlenmiş olan bir tavan ücret bulunmaktadır. İşçinin bu tavan ücretin üzerinde ücret alması halinde ise kıdem tazminatı her yarı yılda açıklanan tavan ücret üzerinden hesaplanacaktır.
ÖLEN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
Bir işçinin iş yerindeki çalışması devam ederken herhangi bir nedenle vefat etmesi halinde iş akdi kendiliğinden sonra ermiş olacaktır. İşçi 1 yıldan fazla süredir aynı iş yerinde çalışıyorsa şayet işçinin yasal mirasçılarına kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Bu durumda kıdem tazminatına hak kazanılıp kazanılmadığının tespitinde işçinin ölüm nedeni önem arz etmez. Öyle ki işçi intihar etmiş dahi olsa kıdem tazminatının ödenmesi gerekmektedir.
Hizmet süresinin bitimi işçinin ölüm tarihidir. Buna bağlı olarak yapılacak hesaplama neticesinde çıkan kıdem tazminatının işçinin mirasçılarına yasal miras payı nispetinde ödenmesi gerekmektedir.
Borçlar Kanunu’nun 440. maddesinde açıkça düzenlendiği üzere işçinin ölümü iş sözleşmesini kendiliğinden sona erdirmektedir. Ölümün iş ilişkilerine etkisi yalnızca sözleşmenin kendiliğinden sona ermesi bakımından değil, işverenin tazminat borcu altına girmesi bakımından da önem taşımaktadır. İş sözleşmesinin işçinin ölümü ile son bulması durumunda işverenin hak sahiplerine yapmakla yükümlü olduğu iki tür ödeme gündeme gelmektedir. Öncelikle, işçinin ölümü halinde hak sahipleri, 1475 sayılı İş Kanunu m. 14 hükmü ve Deniz İş Kanunu m. 20 hükmü uyarınca işverenden kıdem tazminatı talep etmektedirler. İş sözleşmesinin işçinin ölümü ile son bulduğu her halde, işveren kıdem tazminatı ödeme borcu altına girmemektedir.
Aykut Hukuk | Danışmanlık
2021©
